Rüya Evler

Görsel, kuramsal olarak Wölfflin tarafından da geliştirilir. Wölfflin,in şeması, görsel ve resimsel görüde, kapalı veya açık formun, çoğulluğun ve tekilliğin, mutlak ve göreli netliğin yüzeyselliğinde ve derinliğinde özetlenebilir. Bu durumda bir gramer biçimlendirilir: örneğin, Barok sanat ve mimari, resimcilik, derinlik, açık form, görünün tekliği ve netliği ile karakterize edilir. Rieglci yönelimden farklı olarak, Wölfflin, verili değişimlerin geri döndürülemez olduğu evrimci tipte bir doğrultuya sahiptir.
Wölfflin’e göre, mimarlığın psikolojik içeriği, insanın mekânsal figürleri antropomorfik anlamda kavrama kapasitesi içinde aranır. Mimari ritimlerin bize verdiği keyif, malzemenin içinde yer alan ve onu biçimsizlikten biçime geçmeye zorlayan bir güç, yani sanatsal istek (Kurıtswollen) adına dünyevî ağırlıktan kurtulma hissinden gelir. Mimarlık tarafından orantı, yataylık, dikeylik, bezeme, form, ağırlık, gerilim ve sükunet biçiminde üretilen psikolojik tavsiyeler, gözlemcide bir sıhhat izlenimi, rahatlatıcı bir sükunet, bir güç hissi uyandırabilir.

Ondokuzuncu yüzyılın ikinci yarısında çalışmalar yapan önemli bir figür, avangarda zemin hazırlayan ve Batı metafiziğinin yalnızca estetik nedenlere dayanmayan eleştirisi için hayatî önemde olan Nietzsche’dir. Nietzsche’nin düşüncesinde formla içerik, evrenselle tikel, faydalı ile faydasız arasındaki ayrımı aşmaya yönelik en radikal çabayı bulacağız.
Nietzsche ile birlikte gerçek, iyi ve güzel arasındaki belirgin ayrım, üstduyusal güzelliğin değerlenmesi aracılığıyla meydana gelir. Güzel saf estetik, iyi zorunlu, doğru gerçek haline gelir. Gerçek, doğabilimi tarafından tanınan duyusaldan başka bir şey değildir.
Kendi içinde güzel olan bir şey mevcut değildir, “tıpkı iyi ve gerçeğin olmadığı gibi”: güzel, sarhoş eden, yaşamı yükselten şeydir. O halde, güzel sanat, duyusal olana evet deme biçimi, açıklık istemidir.
Bu nihilistpozitivist altüst oluşun ufku içerisinde, güzel, onu psişik yaşanmışlığa, sinir sisteminin uyarılma biçimiyle bağlantılı yasalara indirgeyen bilimsel araştırmaya teslim edilir. Güzel, uyarılmadır: rasyonel irrasyonelle karşı karşıya gelir, onu yutarak güçlenir.